Trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ, khởi nghiệp online không còn là khái niệm xa lạ mà đã trở thành xu hướng phổ biến, đặc biệt đối với giới trẻ. Với lợi thế về chi phí thấp, dễ tiếp cận thị trường và tận dụng tốt kiến thức ngành học, sinh viên các ngành Logistics - Chuỗi cung ứng, Thương mại điện tử và Marketing điện tử đang có nhiều cơ hội thực tế để thử sức trong lĩnh vực này.

Tuy nhiên, khởi nghiệp online cũng ẩn chứa nhiều thách thức nếu không được chuẩn bị kỹ càng. Vậy sinh viên cần làm gì để không chỉ bắt đầu mà còn phát triển mô hình kinh doanh bền vững?

1. Hiểu rõ khách hàng và thị trường mục tiêu

Khách hàng là yếu tố trung tâm của bất kỳ mô hình kinh doanh nào. Để tạo ra sản phẩm phù hợp và định vị thương hiệu đúng hướng, sinh viên cần bắt đầu bằng việc phân tích hành vi người tiêu dùng: họ là ai, cần gì, thường mua sắm ở đâu, thích giá trị nào hơn – chất lượng, giá rẻ hay trải nghiệm?

Ví dụ, nếu bạn chọn kinh doanh phụ kiện điện thoại, cần xác định khách hàng là học sinh, sinh viên hay dân văn phòng? Họ quan tâm đến thiết kế hay độ bền? Từ đó mới quyết định được kiểu dáng, kênh bán, thông điệp quảng cáo.

2. Lập kế hoạch kinh doanh cụ thể

Một ý tưởng tốt sẽ dễ rơi vào bế tắc nếu không có kế hoạch triển khai bài bản. Một bản kế hoạch kinh doanh không cần quá cầu kỳ nhưng cần đủ rõ ràng để định hướng hành động:

• Mục tiêu ngắn hạn – dài hạn
• Phân tích điểm mạnh, yếu (SWOT)
• Chiến lược marketing: dùng mạng xã hội hay sàn TMĐT?
• Chi phí dự kiến: nguồn vốn, lợi nhuận mong muốn
• Cách đo lường hiệu quả: số đơn hàng, lượng tiếp cận, tỉ lệ chuyển đổi…

Điều này không chỉ giúp bạn kiểm soát quá trình khởi nghiệp mà còn là tài liệu cần thiết khi muốn kêu gọi vốn từ bạn bè, người thân hoặc các cuộc thi khởi nghiệp sinh viên.

3. Vận hành kinh doanh trên đa nền tảng

Không thể phủ nhận vai trò của các nền tảng kỹ thuật số hiện nay. Từ Facebook, TikTok, Instagram, đến Shopee, Lazada, mỗi nền tảng đều có ưu điểm riêng, giúp bạn tiếp cận từng nhóm khách hàng khác nhau. Việc tích hợp và đồng bộ hóa hoạt động bán hàng đa kênh sẽ giúp bạn mở rộng tệp khách hàng và tối đa hóa doanh thu.

Chẳng hạn, bạn có thể dùng TikTok để lan tỏa thương hiệu, dẫn khách hàng về Instagram để xem sản phẩm chi tiết, và chốt đơn qua Shopee hoặc Zalo. Điều quan trọng là nắm được cách quản lý nội dung, phản hồi khách hàng và xử lý đơn hàng ở nhiều nơi cùng lúc.

4. Quản lý chuỗi cung ứng và dịch vụ khách hàng

Đây là điểm khác biệt lớn giữa người bán hàng nghiệp dư và người làm kinh doanh chuyên nghiệp. Sinh viên cần biết cách kiểm soát tồn kho, theo dõi lộ trình giao hàng, xử lý hoàn trả – đổi hàng. Với kiến thức ngành logistics, bạn có thể thiết kế quy trình vận chuyển tối ưu: từ chọn nhà cung cấp, lưu kho, đóng gói đến giao hàng nhanh.

Dịch vụ sau bán hàng cũng quan trọng không kém. Một phản hồi nhanh, chính sách đổi trả minh bạch hay đơn giản là lời cảm ơn khách hàng sau mỗi đơn hàng cũng đủ để giữ chân họ lâu dài.

5. Phát triển năng lực cá nhân và tư duy kinh doanh

Khởi nghiệp không chỉ là chuyện kỹ thuật mà còn là hành trình phát triển con người. Bạn cần rèn luyện tư duy giải quyết vấn đề, kiên trì trước thất bại, và đặc biệt là khả năng học hỏi liên tục. Những mô hình kinh doanh nhỏ sẽ cho bạn bài học thật – thứ mà sách vở không thể cung cấp.

Ngoài ra, hãy chủ động tham gia các cộng đồng khởi nghiệp, câu lạc bộ học thuật, hội thảo về TMĐT – marketing – logistics. Đây là nơi bạn gặp gỡ những người cùng chí hướng, học hỏi kinh nghiệm và mở rộng mối quan hệ nghề nghiệp tương lai.

6. Biết cách xây dựng thương hiệu cá nhân và thương hiệu sản phẩm

Ngày nay, thương hiệu cá nhân là tài sản quý giá không kém sản phẩm. Là một người kinh doanh online, bạn vừa là chủ doanh nghiệp, vừa là đại sứ truyền thông. Việc xuất hiện thường xuyên, chuyên nghiệp và nhất quán trên mạng xã hội sẽ giúp bạn tạo dựng lòng tin với khách hàng.

Hãy đầu tư vào hình ảnh cá nhân, kể chuyện hành trình khởi nghiệp của mình, chia sẻ kiến thức chuyên ngành, và lan tỏa giá trị tích cực. Khi thương hiệu cá nhân đủ mạnh, bạn có thể mở rộng ra nhiều mô hình khác mà vẫn giữ được tệp khách hàng trung thành.

Khởi nghiệp online là cơ hội lớn nhưng cũng là một cuộc chơi đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tinh thần học hỏi không ngừng. Với những kiến thức đã học, kết hợp với tinh thần dấn thân và sáng tạo, sinh viên các ngành Logistics – TMĐT – Marketing điện tử hoàn toàn có thể tự tin biến ý tưởng thành hiện thực. Không cần chờ đến khi tốt nghiệp – ngay từ hôm nay, bạn đã có thể bắt đầu hành trình kinh doanh của riêng mình.