Khoa Ngôn ngữ Nhật Bản - Hàn Quốc
Khám phá búp bê Kokeshi: Biểu tượng độc đáo của văn hoá Nhật Bản
Nhắc đến Nhật Bản, nhiều người liên tưởng ngay đến những biểu tượng đậm chất truyền thống như hoa anh đào, kimono hay trà đạo. Trong số đó, búp bê Kokeshi là một biểu tượng độc đáo, mang trong mình linh hồn văn hoá và nghệ thuật truyền thống Nhật Bản. Hãy cùng khám phá lịch sử, ý nghĩa và quy trình chế tác búp bê Kokeshi trong bài viết này.
.jpg)
Búp bê Kokeshi xuất hiện từ thời kỳ Edo (1600-1868) tại vùng Tohoku, đông bắc Nhật Bản. Ban đầu, những con búp bê này được chế tác bởi các nghệ nhân làm mộc để tặng cho trẻ sơ sinh và bán làm quà lưu niệm cho du khách đến thăm các suối nước nóng. Theo thời gian, Kokeshi trở thành tác phẩm nghệ thuật mang tính biểu tượng.
Búp bê Kokeshi có hình dáng đặc trưng, đầu tròn lớn và thân hình trụ, không có chân tay. Nét mặt được vẽ bằng những đường nét đơn giản, thường là những biểu cảm hạnh phúc hoặc trầm ngâm. Trên thân búp bê thường trang trí hình hoa và họa tiết đơn sơ được vẽ bằng tay. Kokeshi truyền thống thường được sơn màu đỏ, vàng, và đen.
Có khoảng 11 loại Kokeshi truyền thống, mỗi loại tương ứng với các thôn, làng khác nhau trong vùng Tohoku, điển hình từ từng khu vực nghệ nhân làm ra khác nhau. Naruko là nơi sản xuất Kokeshi nổi tiếng nhất. Sau Thế chiến II, Kokeshi hiện đại ra đời với kiểu dáng và màu sắc đa dạng hơn, sử dụng các kỹ thuật như khắc và nung. Việc chế tác búp bê Kokeshi là một quá trình đòi hỏi sự tập trung và khéo léo. Búp bê chủ yếu được làm từ gỗ (đa số là gỗ mizuki hoặc gỗ sakura) được tiện tròn và gia công tạo hình trên máy tiện gỗ. Sau đó, nghệ nhân vẽ hoạ tiết bằng tay và phủ sơn. Nghệ nhân không chỉ tạo ra búp bê mà còn thổi hồn vào chúng, biến những khối gỗ vô tri thành những tác phẩm sống động, thể hiện tâm trạng và cảm xúc.
Bởi vậy, búp bê Kokeshi mang nhiều ý nghĩa biểu tượng sâu sắc trong văn hoá Nhật Bản. Chúng được xem như là lời cầu chúc cho trẻ em khỏe mạnh và gia đình hạnh phúc. Búp bê Kokeshi thường được tặng như một món quà cho trẻ em hoặc người thân, thể hiện tình yêu và sự quan tâm của người tặng. Trên thân thường được khắc tên hoặc viết những câu thơ Haiku, làm tăng thêm giá trị tinh thần của món quà. Kokeshi cũng là biểu tượng cho nghệ thuật và sự sáng tạo. Quy trình chế tác búp bê này đòi hỏi sự khéo léo và tinh tế, thể hiện tài năng của các nghệ nhân và sự trân trọng đối với nghệ thuật thủ công. Nét mặt và hình dáng của búp bê thường thể hiện những cảm xúc khác nhau, từ hạnh phúc đến trầm tư. Điều này giúp người chơi hoặc người sở hữu cảm nhận được sự kết nối với tâm trạng và cảm xúc của chính mình.
Ngày nay, búp bê Kokeshi không chỉ xuất hiện như một món đồ lưu niệm mà còn là một phần của nghệ thuật trang trí nội thất. Nhiều người sưu tập Kokeshi như một cách thể hiện tình yêu đối với văn hóa Nhật Bản. Ngoài ra, các lễ hội và sự kiện dành riêng cho Kokeshi cũng được tổ chức thường xuyên, thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới.
Búp bê Kokeshi không chỉ là một món đồ chơi hay lưu niệm; chúng là hiện thân của văn hóa, nghệ thuật và tinh thần người Nhật. Với sự đơn giản nhưng đầy ý nghĩa, Kokeshi đã và đang tiếp tục làm say mê trái tim của biết bao người yêu mến nghệ thuật và văn hóa Nhật Bản.
.jpg)
