Mỗi khi mùa đông cận kề, khắp các làng quê, khu phố và thậm chí trên những ban công chung cư ở Hàn Quốc lại rộn ràng một cảnh tượng đặc biệt: người người, nhà nhà tụ tập cùng nhau chuẩn bị kim chi – món ăn quốc hồn quốc túy không thể thiếu trong văn hóa Hàn. Đó không đơn thuần là việc nấu nướng, mà là một nghi lễ tập thể đã trở thành truyền thống hàng trăm năm mang tên Kimjang (김장) – mùa làm kim chi.

1. Kimjang là gì?

Kimjang là hoạt động làm kim chi tập thể diễn ra vào cuối mùa thu, thường từ tháng 11 đến đầu tháng 12 hàng năm. Đây là thời điểm lý tưởng vì nhiệt độ se lạnh giúp kim chi lên men chậm, giữ được vị ngon sâu sắc và bảo quản được trong nhiều tháng suốt mùa đông.

Khác với việc làm kim chi hằng ngày, kimjang là sự kiện lớn. Các gia đình thường chuẩn bị hàng chục, thậm chí hàng trăm cây cải thảo để muối cùng các nguyên liệu truyền thống như bột ớt gochugaru, củ cải, hành lá, tỏi, gừng, mắm cá, mắm tôm... Mỗi vùng miền lại có công thức khác nhau, tạo nên hương vị kim chi đa dạng trên khắp đất nước.

Kimjang không chỉ là công việc nội trợ, mà là sự kiện văn hóa – nơi người lớn truyền lại kinh nghiệm, con cháu học cách gìn giữ truyền thống, hàng xóm gắn bó và sẻ chia.

2. Ý nghĩa văn hóa và xã hội sâu sắc

Trong văn hóa Hàn Quốc, kimjang là biểu tượng của sự gắn kết. Việc cùng nhau làm kim chi là cơ hội để các thế hệ trong gia đình quây quần, để tình làng nghĩa xóm được hâm nóng. Mỗi người một việc: người rửa cải, người ướp muối, người chuẩn bị gia vị, người phết từng lớp sốt lên từng bẹ cải – mọi công đoạn đều được làm bằng tay và bằng tấm lòng.

Năm 2013, UNESCO đã công nhận Kimjang là Di sản Văn hóa Phi vật thể của Nhân loại, ghi nhận giá trị cộng đồng và truyền thống lâu đời mà hoạt động này mang lại. Điều này càng khẳng định rằng, kim chi không chỉ là món ăn – mà là một phần không thể thiếu trong bản sắc dân tộc Hàn Quốc.

3. Hình ảnh mùa kimjang – ký ức không thể phai

Những ngày đầu đông, nếu bạn có dịp ghé thăm Hàn Quốc, sẽ dễ dàng bắt gặp cảnh các bà mẹ, bà ngoại quấn tạp dề, đeo găng tay cao su đỏ thắm, đứng cặm cụi bên thau kim chi khổng lồ. Những dãy cải thảo được xếp ngay ngắn bên hiên nhà, mùi ớt bột, tỏi và mắm nồng nàn lan tỏa trong không khí lạnh – tất cả tạo nên một khung cảnh vô cùng sống động và ấm cúng.

Không ít gia đình vẫn giữ truyền thống gói từng phần kim chi nhỏ đem biếu hàng xóm hoặc người thân – một cách thể hiện lòng hiếu khách, tình cảm sẻ chia đặc trưng của người Hàn.

Ngày nay, bên cạnh việc làm tại nhà, nhiều địa phương tổ chức lễ hội Kimjang quy mô lớn. Người dân và cả du khách quốc tế được mời tham gia, học cách làm kim chi và hiểu sâu hơn về văn hóa Hàn Quốc. Các sự kiện như “Kimjang Festival” tại Seoul hay Gwangju thu hút hàng nghìn người mỗi năm, lan tỏa tinh thần cộng đồng và gìn giữ nét đẹp cổ truyền.

4. Kimjang – sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại

Dù cuộc sống hiện đại khiến nhiều người bận rộn, không thể làm kim chi tại nhà như trước, nhưng kimjang vẫn sống mãi. Một số gia đình chọn đặt mua nguyên liệu hoặc kim chi từ các xưởng truyền thống, nhưng tinh thần của kimjang vẫn còn – là sự chuẩn bị, là niềm háo hức và là cách để nhắc nhớ về cội nguồn.

Nhiều người trẻ Hàn Quốc ngày nay còn quay video, vlog quá trình làm kim chi để lưu giữ ký ức và chia sẻ cho bạn bè quốc tế – góp phần đưa tinh thần kimjang vượt qua biên giới quốc gia.

5. Kết nối du khách và văn hóa bản địa

Đối với du khách, kimjang là một trải nghiệm đáng nhớ. Không chỉ được trực tiếp làm kim chi, bạn còn có thể mặc hanbok, nghe kể chuyện dân gian, tham quan hầm chứa kim chi truyền thống (jangdokdae), và thưởng thức kim chi tươi ngay tại chỗ với cơm nóng – một bữa ăn giản dị nhưng đậm đà hương vị Hàn Quốc.

Nhiều tour du lịch hiện nay đã đưa kimjang vào lịch trình trải nghiệm văn hóa, giúp du khách không chỉ “xem” mà còn “sống” trong không khí gia đình Hàn thực thụ.

Kết luận

Kimjang không đơn thuần là công việc bếp núc, mà là một phần linh hồn của Hàn Quốc – nơi hội tụ tinh thần sẻ chia, tình cảm gia đình, sự gắn kết cộng đồng và niềm tự hào văn hóa. Trong thế giới ngày càng hiện đại và xa cách, kimjang nhắc ta nhớ rằng: đôi bàn tay cùng nhau tạo nên món ăn cũng chính là đôi bàn tay giữ gìn bản sắc dân tộc.