Khoa Ngôn ngữ Nhật Bản - Hàn Quốc
Kaiseki – Đỉnh cao nghệ thuật ẩm thực truyền thống Nhật Bản
Giữa lòng ẩm thực Nhật đầy sắc màu, kaiseki là nốt trầm tĩnh lặng – nơi mỗi món ăn không chỉ để thưởng thức, mà để chiêm nghiệm. Không cầu kỳ trong hình thức, không phô trương về hương vị, kaiseki lặng lẽ kể câu chuyện của các mùa, của đất trời và bàn tay người đầu bếp – những nghệ nhân gửi hồn vào từng chi tiết nhỏ. Đó không chỉ là bữa ăn mà là một triết lý sống được đưa lên bàn ăn.
Kaiseki là gì?
Kaiseki là hình thức ẩm thực cao cấp truyền thống của Nhật Bản, gồm một chuỗi các món ăn được trình bày tỉ mỉ, phục vụ tuần tự theo trình tự được định sẵn, với nguyên tắc hài hòa thiên nhiên, vị giác và thị giác.
Nguồn gốc của kaiseki bắt đầu từ các buổi trà đạo của giới samurai và quý tộc, khi một bữa ăn nhẹ được dùng để “làm ấm bụng” trước khi uống trà. Trải qua thời gian, kaiseki trở thành biểu tượng đỉnh cao của tinh thần Nhật Bản: thanh tao, mùa vụ và sự tối giản tinh tế.
Một bữa ăn, một bức tranh
Mỗi suất kaiseki thường gồm 8–14 món nhỏ, với các món chủ đạo như:
- Sakizuke (món khai vị),
- Hassun (món mang tính biểu trưng của mùa),
- Mukozuke (món sashimi),
- Takiawase (rau củ và đậu phụ hầm),
- Yakimono (món nướng),
- Gohan – Misoshiru – Tsukemono (cơm – canh miso – dưa muối),
- và cuối cùng là Wagashi – món tráng miệng ngọt thanh.
Các món ăn được trình bày như một tác phẩm nghệ thuật trên các loại đĩa sứ, gỗ, tre, lá theo mùa – mọi chi tiết đều truyền tải một thông điệp về thời tiết, thiên nhiên và tâm tình người đầu bếp.
Tinh thần mùa vụ
Một trong những nguyên tắc cốt lõi của kaiseki là sự kết nối với thiên nhiên. Mỗi món ăn không chỉ sử dụng nguyên liệu theo mùa, mà còn phản ánh mùa đó qua cách trang trí: chiếc lá đỏ của mùa thu, hoa anh đào mùa xuân, tre non mùa hè...
Người Nhật tin rằng, ăn kaiseki là một cách để thưởng thức sự chuyển mình của thời gian, chậm rãi và đầy trân trọng.
Kaiseki – thiền trong từng miếng ăn
Khác với những bữa tiệc cầu kỳ hay những món ăn gây “ấn tượng mạnh”, kaiseki thiên về sự nhẹ nhàng, tinh tế và sâu sắc. Mỗi phần ăn nhỏ gợi ra sự thiền định, một khoảnh khắc tĩnh lặng để cảm nhận vị ngọt của đậu nành, độ giòn của lá tía tô chiên hay mùi thơm thoảng của cá nướng trên than hoa. Thưởng thức kaiseki không vội vàng. Đó là một nghi thức sống chậm, ăn để cảm – không chỉ ăn để no.
Kết luận:
Kaiseki là một hành trình ẩm thực không chỉ dừng lại ở vị giác, mà còn đánh thức cả tâm trí và trái tim. Đó là lời mời gọi sống chậm lại, lắng nghe từng mùa đang qua trong từng món ăn nhỏ. Giữa nhịp sống hiện đại, có lẽ ai trong chúng ta cũng cần một lần được ăn như một nghệ sĩ, cảm như một thiền sư, và trân trọng từng khoảnh khắc như người Nhật trong bữa ăn kaiseki.
