Khoa Ngôn ngữ Nhật Bản - Hàn Quốc
Tinh thần "gaman" – Sự kiên nhẫn và chịu đựng của người Nhật
Nhật Bản là không chỉ nổi tiếng bởi sự phát triển về công nghệ, nền kinh tế bền vững hay phong cảnh nên thơ, mà còn bởi một nền văn hóa đặc trưng với những giá trị tinh thần sâu sắc. Trong số đó, “gaman” – một khái niệm có thể hiểu là "sự chịu đựng kiên nhẫn", là một trong những yếu tố cốt lõi hình thành nên bản sắc và sức mạnh tinh thần của người Nhật Bản.
1. “Gaman” là gì?
"Gaman" (我慢) là từ tiếng Nhật có thể dịch nôm na là chịu đựng, nhẫn nại, kiên trì, nhưng ẩn sâu hơn là tinh thần chấp nhận nghịch cảnh một cách điềm tĩnh, không than phiền, và giữ thể diện trong mọi tình huống. Đây không chỉ là một phẩm chất cá nhân, mà còn là một chuẩn mực văn hóa được xã hội Nhật Bản đề cao, truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Khái niệm "gaman" bắt nguồn từ cả Phật giáo (với tư tưởng nhẫn nhục) lẫn tư tưởng võ sĩ đạo (Bushido) – vốn đề cao lòng kiên cường và danh dự. Người Nhật tin rằng không phải lúc nào cũng cần phản ứng hay bộc lộ cảm xúc, thay vào đó, sự điềm tĩnh trước nghịch cảnh là biểu hiện của sức mạnh thực sự.
2. "Gaman" trong đời sống hàng ngày
Từ những tình huống nhỏ nhặt như xếp hàng trật tự trong giờ cao điểm, đến ứng xử điềm tĩnh trong thiên tai, người Nhật luôn thể hiện rõ tinh thần "gaman". Họ có thể chờ đợi hàng giờ mà không cáu gắt, hoặc đối mặt với mất mát mà vẫn bình tĩnh, trật tự và không hoảng loạn.
Một ví dụ điển hình là sau trận động đất và sóng thần năm 2011, cả thế giới phải ngưỡng mộ trước hình ảnh người dân Nhật Bản xếp hàng nhận viện trợ một cách trật tự, không tranh giành, không than khóc ồn ào – biểu hiện rõ nét của "gaman".
Trong công việc, "gaman" thể hiện qua sự tận tâm, chịu đựng áp lực và cống hiến hết mình, đôi khi là làm việc quá giờ, hy sinh đời sống cá nhân vì lợi ích chung. Trong học đường, học sinh được dạy phải nỗ lực bền bỉ, vượt qua khó khăn mà không phàn nàn.
3. Mặt tích cực và hạn chế của “gaman”
Mặt tích cực, "gaman" góp phần tạo nên một xã hội trật tự, kỷ luật và đầy trách nhiệm. Nó giúp người Nhật tự rèn luyện bản thân, thích nghi với khó khăn và không dễ bị gục ngã. Đây cũng là một yếu tố giúp Nhật Bản vượt qua nhiều thử thách lịch sử để trở thành một quốc gia hùng mạnh.
Tuy nhiên, khi "gaman" bị đẩy đến cực đoan, nó có thể trở thành áp lực tâm lý, khiến con người che giấu cảm xúc tiêu cực, không dám bộc lộ nhu cầu cá nhân, dẫn đến những hệ lụy về sức khỏe tinh thần. Tình trạng “karoshi” (chết vì làm việc quá sức) hay “hikikomori” (tự cô lập xã hội) là những cảnh báo rõ ràng rằng sự chịu đựng quá mức cũng cần được nhìn nhận lại.
4. Bài học từ “gaman”
Trong một thế giới hiện đại đầy biến động, tinh thần “gaman” có thể là một bài học quý giá: hãy học cách giữ bình tĩnh, kiên trì và mạnh mẽ trước nghịch cảnh. Tuy nhiên, cũng cần học cách cân bằng giữa chịu đựng và giải tỏa, giữa nhẫn nhịn và thể hiện cảm xúc. Bởi lẽ, sức mạnh không chỉ đến từ việc chịu đựng giỏi, mà còn từ khả năng biết khi nào cần được chia sẻ và giúp đỡ.
Kết luận
"Gaman" là một phần không thể tách rời trong văn hóa Nhật Bản – là biểu tượng của bản lĩnh, lòng kiên định và tính kỷ luật. Trong thời đại hiện nay, khi con người dễ dàng bị cuốn theo cảm xúc và áp lực, việc học hỏi tinh thần "gaman" một cách chọn lọc sẽ giúp ta sống vững vàng hơn, biết nhẫn nại vượt qua thử thách, mà vẫn không đánh mất chính mình.
